Site & Situation

Bij Site & Situation kijken we naar de fysische en sociale geografische verhoudingen van het dorp Emst. Hieronder is alles te vinden over vegetatie, grondsoorten, water en sociale verhoudingen.

Site

Emst ontstond rond de 17e eeuw op de grens tussen Epe en Vaassen. Emst bestond hiervoor nog uit buurtschappen. Één van die buurtschappen was Westendorp. Het heette Westendorp, omdat het dorp westelijk lag van de Grift (Plaatsengids, 2018). De Grift is een waterloop die van Ugchelen via Apeldoorn tot aan de IJssel bij Hattem loopt. De Grift is ook één onderdeel van de tien elementen. De plaatsnaam Emst werd als eerst genoemd in 1255-1256 als Emze. Pas vanaf de zeventiende eeuw werd er voornamelijk Emst gezegd. De naam is waarschijnlijk afgeleid van het Germaanse 'ama' dat 'natuurlijke waterloop' betekent. Emst ligt namelijk op een daluitspoelingswaaier tussen verschillende beekdalen. (Brummel, 2014).

In de periode van 1840 en 1860 was Emst van 130 naar 1280 inwoners gegroeid (Plaatsengids, 2018). In deze tijd lag het dorp nog geheel aan de zuidkant van het huidige dorp. De ontwikkeling van Emst kwam tot stand door de bouw van de hervormde kerk (Plaatsengids, 2018). Om de ontwikkeling verder te verbeteren werd er ook een schoolgebouw geplaatst. Ook de samenwerking van boeren heeft ervoor gezorgd dat Emst zich heeft kunnen ontwikkelen. In die tijd hadden de boeren het niet breed en waren ze afhankelijk van samenwerking. Ze hielpen elkaar door machines beschikbaar te stellen en elkaar te helpen tijdens de oogst. Er waren open erven zonder afscheidingen. Deze ontwikkelingen hebben een grote bijdrage geleverd aan de vooruitgang van de ontwikkeling van Emst.

Bebouwing

Wonen in Emst betekent wonen in het groen. Waar je ook kijkt en waar je ook bent overal zie je natuur. Emst heeft zo'n 5000 inwoners. Wat opvalt is dat bebouwing van Emst niet om de kerk ligt, maar om de hoofdweg. Hierdoor is het dorp erg smal en uitgestrekt. De rest van het dorp bestaat vooral uit weilanden, boerderijen, recreatie- en natuurgebieden. Emst kent niet echt een dorpscentrum. Dit komt omdat er weinig winkels in Emst zijn, enkel een paar winkels die zijn gevestigd langs de Hoofdweg. Wat betreft de huizen in Emst, is 87% vóór 2000 gebouwd. De gemiddelde woningwaarde in 2017 lag op 312,500 euro (Allecijfers, 2018). Dit ligt zo'n 50,000 euro boven de gemiddelde woningwaarde in Nederland. Er zijn veel verschillende bouwstijlen in Emst, bijna alle type woningen zijn vertegenwoordigd in Emst, maar je vind er vooral vrijstaande woningen. In Emst zijn verschillende voorzieningen aanwezig die het dorp leefbaar houden. Zo zijn er twee basisscholen, een supermarkt, een kerk, een dagopvang, winkels, horecagelegenheden, een dorpshuis en een dokterspraktijk.

Figuur 3. Kaart van de omgeving Emst 2018 (Google, 2018).

Natuur

Emst heeft een rijke natuur. Het is erg groen om Emst. Dit komt door de vele grasvelden en bomen. Het westen van Emst grenst aan het bos gebied dat deel uitmaakt van de Veluwe. Deze bebossingen zijn ontstaan in het Holoceen (Brummel, 2014). Het gebied rond het Kievitsveld is een mooi cultuurlandschap dat zich kenmerkt met water en grasland. Dit gebied is rijk aan bloemen en de graslanden worden gezien als het zogenaamde "vogeltjesland". Het westen van Emst heeft een bos en heidelandschap. Hier komt veel wild voor zoals wilde zwijnen, edelherten en vossen.

Een ander kenmerk van de natuur in Emst, is het stelsel van beken (zie figuur 4). De twee belangrijkste beken van het bekensysteem is de Smallertse Beek en de Nijmolense Beek. Deze beken worden gevoed met grondwater dat van het in het hoger gelegen westen van Emst naar het lager gelegen oosten van Emst stroomt. Deze beken monden uit in de Grift.

Figuur 4. Het bekenstelsel van Emst (Stortelder et al, 2011).

Grondsoorten

Emst ligt vooral op zandgronden en dan vooral op sterk, lemig, fijn zand en enkeerdgronden. Enkeerdgrond is een humusrijke, bruingekleurde grond. Deze grond komt voor in zandlandschappen die gevormd zijn in het Pleistoceen (Brummels, 2014). Deze gronden zijn ontstaan, doordat de grond eeuwenlang intensief bemest is met potstalmest, bosstrooisel en heideplaggen. Dit gebeurde veel rondom Emst, omdat de bewoners hier vooral boeren waren. De zandgrond rond Emst maakte het bedrijven van landbouw erg lastig zonder een vorm van bemesting, daarom werd er veel heideplaggen en bosstrooisel gestrooid. Dit eindigde rond 1900 toen kunstmest de plaggenmest verving (<<<<BRON>>>>).

Figuur 5. Bodemkaart Emst (Stortelder et al, 2011).

Situation

Emst ligt tussen de twee dorpen Vaassen en Epe. Ook ligt het dichtbij de stad Apeldoorn. Vooral de dorpen zijn belangrijk voor de inwoners van Emst. Emst heeft namelijk één supermarkt en dit is een buurtsupermarkt. Dit betekent dat de inwoners van Emst naar Epe of Vaassen moeten voor een Jumbo of Albert Heijn. Jongeren uit Emst moeten naar een van de omliggende plaatsen voor de middelbare school. Dit kan in Epe, waar de RSG N.O.-Veluwe staat. Op de Rijks Scholengemeenschap kun je terecht als je vmbo, havo of vwo niveau aankan. Emst heeft wel twee basisscholen: een openbare school en een Christelijke school. Voor de grote winkels moeten de bewoners uit Emst naar Apeldoorn. Epe en Vaassen hebben namelijk geen grote winkelketens zoals Mediamarkt, Decathlon, IKEA en grotere kledingwinkelketens als H&M en dergelijke. Ook voor andere voorzieningen, zoals een bioscoop en een ziekenhuis moet je naar Apeldoorn.

Toch is Emst een mooi dorp om in te wonen. Het ligt namelijk centraal tussen Epe en Vaassen en de stad is ook dichtbij (zie figuur 6). In de zomer is het een levendig dorp. Dit komt door de vele recreatiegebieden en de hoeveelheid voorzieningen voor toeristen. Er zijn veel campings en bed and breakfast-locaties (zie figuur 7).

Niet alleen toeristen, maar ook de lokale bevolking uit Vaassen en Epe komen op de voorzieningen af. Het recreatiegebied het Kievitsveld bestaat uit natuurwater, waar gezwommen kan worden. Deze locatie is erg populair in de zomer. Veel scholieren zie je hier na schooltijd afspreken. Ook De Veluwse Bron is een plek waar de lokale bevolking op afkomt, in dit wellnesscentrum kun je heerlijk ontspannen.

Figuur 6. Afstandenkaart Emst (de Leeuw, 2018). 

Figuur 7 campings regio Emst (Maps, 2018).